نیکون (به ژاپنی: 株式会社ニコン) یک شرکت ژاپنی چندملیتی است که مقر آن در توکیو قرار دارد. نیکون در زمینه طراحی و تولید دوربین عکاسی و عدسی‌های اپتیک فعال است. واحد پژوهش نیکون همواره پیشتاز جدیدترین فناوری‌ها در طراحی و تولید ملزومات عکاسی از جمله موتورهای اولتراسونیک، نورسنجی سه‌بعدی، مدارهای پرسرعت و پردازنده‌های قدرتمند موتور اتوفوکوس و واپسین فناوری در زمینه اضافه نمودن ویدیوپروژکتور در تولیدات دوربین دیجیتال بوده‌است.
برای مدت شش سال پس از تأسیس این شرکت تولیدکننده عدسی‌های اپتیک برای دوربین‌های عکاسی (از جمله دوربین‌های کنون)، دوربین‌های دوچشمی، میکروسکوپ و لوازم آزمایشگاهی بود. در سال‌های پیش از جنگ جهانی اول تهیه لنزها و تلسکوپ‌ها و پریسکوپ‌های جنگی و زیردریایی و همچنین دوربین‌های چشمی و عکاسی از جمله تخصص‌های این شرکت بود. در خلال جنگ جهانی دوم شرکت نیکون به نوزده کارخانه تولیدی توسعه پیدا کرد که ۲۳ هزار کارمند را در خود جای می‌دادند. این کارخانه‌ها عدسی و دوربین‌های دوچشمی و پریسکوپ برای ارتش ژاپن تولید می‌کردند.
پس از پایان جنگ، نیکون بر تولید محصولات غیرنظامی و تجاری تمرکز کرد. در سال ۱۹۴۸ میلادی نخستین دوربین با برَند نیکون به بازار عرضه شد. نام این محصول نیکون۱ بود. لنزهای نیکون توسط خبرنگار آمریکایی دیوید داگلاس دانکن در طول جنگ کره مورد استفاده قرار گرفت و از همین طریق شهرت یافت. دانکن که در هنگام شروع جنگ در توکیو بود، با خبرنگار جوان ژاپنی به نام جون میکی آشنا شد که از طریق او با لنزهای نیکون آشنا شد. دانکن از ژوئیه سال ۱۹۵۰ تا ژانویه سال ۱۹۵۱ در جنگ کره به تهیه گزارش مشغول بود. استفاده از لنزهای نیکون روی دوربین لایکا باعث شد عکس‌هایی با کنتراست بالا و شفافیت بسیار خوبی بگیرد.
نیکون تاکنون بیشترین شمار لنز و دوربین را در جهان تولید کرده و ۲۸ سال متوالی برنده بهترین و با کیفیت‌ترین لنز و دوربین از فستیوال عکاسی DIWA و فستیوال‌های جهانی بوده‌است. همچنین نیکون در ۱۵ سال گذشته، به ساخت دستگاه‌های تصحیح عیوب انکساری چشم مانند لیزیک نیز اقدام نموده‌است.
لازم به ذکر است که در کنار تولید لوازم و تجهیزات عکاسی، شرکت نیکون خط تولید جداگانه‌ای برای تولیدات لیتوگرافی نوری دارد.
با شروع مدرنیزاسیون در ژاپن در اوایل قرن بیستم ، چالش این کشور عقب نماندن از اروپا بود و ژاپن نیاز مبرم به توسعه صنعت در همه زمینه ها داشت و این مسئله به ویژه در صنعت نوری که فناوری بالا در آن حیاتی بود ، یک مسئله فوری بود. شرکت نیکون با عنوان Nippon Kogaku K.K (شرکت صنایع نوری ژاپن) در تاریخ 25 ژوئیه 1917 ، در 120 Haramachi ، Koishikawa-ku (امروزه Hakusan 4-chome ، Bunkyo-ku) در توکیو ، تولید داخلی ابزارهای نوری مانند فاصله سنجها و میکروسکوپ ها را آغاز می کند. این اولین مرحله از بسیاری از مراحل رشد نیکون بود که از آن زمان تا کنون بیش از یک قرن می گذرد.
در آن دوره ، تولید ابزارهای نوری پیشرفته برای ژاپن یک ضرورت ملی بود.
این هدف به عهده کویاتا ایواساکی ، رئیس میتسوبیشی و برادرزاده بنیانگذار میتسوبیشی ، یاتارو ایواساکی بود.
برای ایجاد یک شرکت اپتیک با ترکیب بخش ابزارهای نوری شرکت توکیو کیکی و بخش آینه ایواکی گلس با ساخت لنزهای فوجی ساخته شد.
این ادغام باعث ایجاد Nippon Kogaku K.K و متعاقباً نیکون امروزه شد.
در سپتامبر 1923 ، تاسیسات تحقیقاتی شیشه شرکت نیکون در زلزله بزرگ کانتو آسیب دید و عملیات آنها به حالت تعلیق درآمد.
بازیابی تا فوریه سال 1924 به پایان رسید و تحقیقات شیشه از سر گرفته شد.
تا مارس 1927 ، 70 ذوب عمده و 220 ذوب آزمایشی اتفاق افتاده بود.
هدف از این تلاشها صرفاً بهبود کیفیت شیشه و استقرار فناوری تولید انبوه بود.
برای تحقیقات اساسی ، این شرکت همچنین آزمایشگاه آنالیز را در کارخانه Oi Dai-ni خود راه اندازی کرد تا مشخصات اولیه مواد شیشه ای را تعیین کند.
تحقیقات در مورد بازپخت دقیق شیشه برای اندازه گیری تغییرات اعوجاج شیشه آزمایش آغاز شد.
در سال 1927 بازپخت موفق شیشه برای پنتاپریزم های دور یاب به دست آمد.
با انجام چنین تحقیقاتی و کار زیاد، این شرکت قادر به تولید شیشه های نوری با کیفیت مطابق با شیشه های تولیدی خارج از ژاپن شد.
